ماهيت حقوقي قبض و آثار آن در اعمال حقوقي

خلاصه محتوای کتاب:

این اثر با رویکردی تحلیلی، به واکاوی نقش و تأثیر قبض در ایجاد، تحقق، یا لزوم عقود مختلف در حقوق ایران می‌پردازد. نویسنده با اتکا به منابع فقهی، حقوق تطبیقی و مواد قانون مدنی، مفهوم قبض را از دیدگاه لغوی، عرفی و حقوقی تبیین کرده و سپس آثار آن را در عقود و ایقاعات گوناگون بررسی می‌کند.

کتاب از سه فصل اصلی تشکیل شده است:

فصل اول – کلیات در تعریف، ماهیت و شرایط قبض

در این فصل، مفهوم قبض در زبان و عرف، تفاوت آن با تسلیم و تصرف، و نحوه تحقق قبض در اموال منقول، غیرمنقول، منافع و دیون بررسی می‌شود. نویسنده شرایط تحقق قبض را از جمله اذن، فوریت، استمرار و اهلیت قابض تحلیل کرده و در پایان، با نگاهی تطبیقی میان حقوق ایران و نظام‌های حقوقی دیگر، نتایج کاربردی بحث را ارائه می‌دهد.

فصل دوم – اثر قبض در وضعیت عقد و روابط طرفین

در این بخش، نقش قبض در عقود خاص مانند هبه، رهن، وقف، وصیت تمليکی، بیع صرف، بیع سلف، قرض و صدقه تحلیل می‌شود. نویسنده توضیح می‌دهد که در برخی از عقود، قبض جزء ارکان تشکیل عقد است، در حالی که در برخی دیگر، شرط صحت یا لزوم آن محسوب می‌شود. همچنین اثر قبض در انتقال ضمان معاوضی (انتقال خطر تلف مبیع) تبیین می‌گردد.

فصل سوم – اثر قبض در عقود فاسد

نویسنده با بررسی فقهی و حقوقی عقود باطل و فاسد، اثر قبض در بازگشت عوضین، ضمان ید و روابط مالی طرفین را تبیین می‌کند. در پایان، نتیجه گرفته می‌شود که قبض نه تنها عنصری فنی در تحقق برخی عقود است، بلکه نقشی اساسی در حفظ حقوق طرفین و اشخاص ثالث و جلوگیری از اختلافات قضایی دارد.

🔹 نتیجه نهایی:

کتاب «ماهیت حقوقی قبض و آثار آن در اعمال حقوقی» اثری منسجم و مستند است که با بهره‌گیری از متون فقهی، نظریات حقوقدانان برجسته و تحلیل تطبیقی، جایگاه قبض را در نظام حقوقی ایران روشن می‌سازد. این کتاب برای دانشجویان حقوق، وکلا، قضات و پژوهشگران حقوق مدنی منبعی ارزشمند برای فهم عمیق‌تر آثار حقوقی قبض در عقود و معاملات محسوب می‌شود.